ΠΡΟΣ: Υφυπουργό Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, κα Δόμνα – Μαρία Μιχαηλίδου

ΘΕΜΑ: «Η ΠΟΣΓΚΑμεΑ ζητά τον ορισμό ΑΜΕΣΗΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗΣ για την εξεύρεση λύσης στα κρίσιμα ζητήματα που απειλούν την εύρυθμη λειτουργία των ΚΔΑΠ ΑμεΑ και ΚΔ-ΗΦ, ΝΠΙΔ μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, και κατ’ επέκταση την προστασία του δικαιώματος των ωφελούμενων με αναπηρία των προγραμμάτων τους σε αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης και ποιοτικές υπηρεσίες στην κοινότητα»

Αξιότιμη κυρία Υφυπουργέ,

Το ζητούμενο της εύστοχης και επαρκούς αντιμετώπισης των δυσμενών επιπτώσεων της πανδημικής κρίσης στην εύρυθμη λειτουργία των δομών που παρέχουν υπηρεσίες ανοικτής φροντίδας σε άτομα με αναπηρία, ΚΔΑΠ ΑμεΑ και Κ.Δ.-Η.Φ., Ν.Π.Ι.Δ. μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, δεν έχει καταλήξει σε οριστικές λύσεις, παρότι οι ενέργειες που κατά καιρούς εντοπίζονται από την πλευρά του Υπουργείου Εργασίας προς αυτή την κατεύθυνση έχουν παράσχει τις στοιχειώδεις διασφαλίσεις για τη συνέχιση του έργου τους στην παρούσα συγκυρία.

Με προηγούμενες επιστολές της, όπως και με προφορικές οχλήσεις της, η ΠΟΣΓΚΑμεΑ έχει επισημάνει σειρά δυσχερειών και διακινδυνεύσεων για τις δομές αυτές που, όχι απλώς διατηρούνται στο προσκήνιο,  αλλά εξακολουθητικά επιβαρύνονται με νέες, απειλώντας σταθερά την απρόσκοπτη λειτουργία και βιωσιμότητά τους.  

Σήμερα, με το ωστικό κύμα της πανδημίας να έχει σπρώξει πλέον την κατάσταση στο απροχώρητο, ανακαλούμε τους εκπεφρασμένους φόβους μας για το επισφαλές παρόν και μέλλον των δομών αυτών, με ορατή και απευκταία συνέπεια τη στέρηση από τα άτομα με αναπηρία των οφελών από τις πράξεις ειδικής αγωγής, εκπαίδευσης, δημιουργικής απασχόλησης κ.λπ. των προγραμμάτων τους (που θα οδηγήσει με μαθηματική ακρίβεια στον κοινωνικό αποκλεισμό και στην περιθωριοποίηση, καταλύοντας την όποια προσπάθεια για αξιοπρεπή διαβίωση στην κοινότητα, όπως η Διεθνής Σύμβαση του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία –Ν.4074/2012- υπαγορεύει).

Έχοντας ως δεδομένο ότι για τις δομές αυτές, μείζονα ζητήματα χρήζουν αναμφίβολα εξέτασης και συμπληρωματικών ενεργειών, επί των οποίων δεν έχουμε μέχρι σήμερα λάβει ικανοποιητικές απαντήσεις, είμαστε αναγκασμένοι να επανέλθουμε, ζητώντας, με το παρόν έγγραφο, τον ορισμό άμεσης συνάντησης μαζί σας για την επεξεργασία και εξεύρεση επαρκών λύσεων που θα διασφαλίζουν την αδιάλειπτη παροχή υπηρεσιών και τη βιώσιμη λειτουργία των ΚΔΑΠ ΑμεΑ, ΚΔ-ΗΦ, ΝΠΙΔ μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα που παρέχουν υπηρεσίες ανοικτής φροντίδας σε άτομα με αναπηρία, ρυθμιστικής αρμοδιότητας του Υπουργείου Εργασίας.

Για τα επιμέρους υπό ανάπτυξη και εξέταση θέματα, ορισμένα εξ αυτών αφορούν και επηρεάζουν το σύνολο των ΝΠΙΔ μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα που παρέχουν κοινωνικές υπηρεσίες σε άτομα με αναπηρία, παραπέμπουμε ενδεικτικά, και όχι περιοριστικά, στις ακόλουθες κατηγορίες και αντικείμενα:   

Α. Έκτακτα ζητούμενα και αναγκαιότητες λόγω των εξαιρετικών περιστάσεων και υπαγορεύσεων της πανδημικής κρίσης

Α1. Επιπτώσεις που απορρέουν από την υποχρέωση συμμόρφωσης με τις προβλέψεις των διατάξεων του άρθρου 206 του Ν.4820/2021 για τον υποχρεωτικό εμβολιασμό των εξυπηρετούμενων στις δομές, στο πλαίσιο των προληπτικών μέτρων έναντι της διάδοσης της Covid-19, και επεξεργασία λύσεων για την αποκατάστασή τους.

Ενδεικτικά:

- συνέπειες ετεροχρονισμένης, και εν εξελίξει των προγραμμάτων των Κέντρων, έκδοσης διευκρινιστικών εγκυκλίων για την εφαρμογή του νόμου, συμπεριλαμβανομένων των διατάξεων για τις περιπτώσεις φυσικών προσώπων που απαλλάσσονται της συμμόρφωσης,

- επιδράσεις και συρρικνώσεις στα μεγέθη των παρουσιών ωφελούμενων, περιλαμβανομένου, μεταξύ άλλων, πλήθους δικαιούχων ‘αξιών τοποθέτησης’ (voucher) στη δράση: «Εναρμόνιση οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής»,

- ρυθμιστικά προσκόμματα και ασθενείς δυνατότητες για την εφαρμογή της προβλεπόμενης ‘αναδρομικής’ αναγνώρισης της παροχής υπηρεσιών στις περιπτώσεις αποφάσεων εξαίρεσης ωφελούμενων από την υποχρέωση εμβολιασμού (επί παραδείγματι για τις δομές που αποζημιώνονται για τις υπηρεσίες τους μέσω του ημερήσιου νοσηλίου – τροφείου που καταβάλλεται από τον Ε.Ο.Π.Υ.Υ.)

Α2.Αυξημένα βάρη και συνεπαγόμενη αναγκαιότητα αποκατάστασης της οικονομικής ζημίας που υπέστησαν τα Κέντρα λόγω της υποχρέωσης εφαρμογής των επιβαλλόμενων μέτρων προφύλαξης από τη διάδοση του ιού SARS-CoV-2.  

Ενδεικτικά:

(α) πηγές επιβαρύνσεων για τα Κ.Δ.-Η.Φ. που αποζημιώνονται για τις υπηρεσίες τους μέσω του ημερήσιου νοσηλίου – τροφείου που καταβάλλεται από τον Ε.Ο.Π.Υ.Υ.:

- απόφαση δημόσιας αρχής για την υποχρεωτική απαγόρευση λειτουργίας των Κέντρων, από 11/03/2020 έως 24/05/2020 (αρχής γενομένης της υποχρέωσης συμμόρφωσης με την υπ’ αρ.πρωτ.:Δ12α/Φ.29/Γ.Π.οικ.12063/339/11.03.2020 εγκύκλιο του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων), υπό τη δέσμευση διατήρησης του διοικητικού τους σκέλους, με τη δαπάνη του οποίου παρέμειναν επιφορτισμένα,

- δυνατότητα επαναλειτουργίας Κέντρων με την επιβολή αξιοποίησης της δυναμικότητάς τους κατά το ήμισυ αυτής, για το διάστημα από 25/05/2020 έως 10/09/2020, και νομοθέτηση, μήνες μετά, της αποζημίωσης μέρους μόνο της οικονομικής ζημιάς που προέκυψε από τον σχετικό περιορισμό (από 25/05/2020 έως 31/07/2020, βάσει του Ν.4756/2020, που υπολείπεται του πραγματικού χρόνου που λειτούργησαν με μειωμένη δυναμικότητα),  

- εξακολουθητική συνδρομή λόγων που υπαγορεύουν ή/και οδηγούν σε ελάττωση των φυσικών παρουσιών των ωφελούμενων σε όλο το διάστημα της πανδημικής περιόδου, ανεξαρτήτως της παροχής δυνατότητας, από 10/09/2020, για την υποδοχή του πληθυσμού που προβλέπει η ιδρυτική άδεια των Κέντρων (λ.χ. υποχρέωση εξαίρεσης περιπτώσεων ωφελούμενων που έχουν είτε οι ίδιοι/ες είτε συνοικούν με πρόσωπα με υποκείμενα νοσήματα από την παρακολούθηση των προγραμμάτων, απουσίες λόγω νόησης από τη λοίμωξη Covid-19 ή/και επαφής με επιβεβαιωμένο κρούσμα, ενδεχόμενα πλήρους ή μερικής αναστολής λειτουργίας Κέντρων λόγω κρουσμάτων κ.λπ),

- αδυναμία των Κέντρων να αντισταθμίσουν τη ζημία που προκύπτει από τα μειωμένα μεγέθη του πληθυσμού που υποδέχονται κατά την πανδημική περίοδο, από τη στιγμή που η αξιοποίηση του συνόλου του ανθρώπινου δυναμικού τους υπεισέρχεται ανελαστικά και προϋποτίθεται για την παροχή των υπηρεσιών τους.  

(β) πηγές επιβαρύνσεων για το σύνολο των Κ.Δ.-Η.Φ, ΚΔΑΠ ΑμεΑ, ανεξαρτήτως της πηγής χρηματοδότησής τους (εθνικοί ή κοινοτικοί πόροι):

- μετακύλιση σημαντικού βάρους στις δομές για τη συμμόρφωση με την υποχρέωση διενέργειας ταχέων ελέγχων (rapid test) ανίχνευσης αντιγόνων του ιού SARS-CoV-2, σε περιοδική - εβδομαδιαία βάση, σε εργαζόμενους/ες ή/και ωφελούμενους/ες των Κέντρων

Σημ: Η ανωτέρω επιβάρυνση εντοπίζεται τουλάχιστον σε 3 φάσεις:

[α] για έναν περίπου μήνα, αρχής γενομένης από την έκδοση της υπ’ αριθμ. Δ11/Γ.Π.οικ.45385/1986/09.11.2020 εγκυκλίου και μέχρι να τεθεί στο πεδίο του ΕΟΔΥ η ενέργεια, με σχετική απόφαση στο τέλος Νοεμβρίου 2020,

[β] για περίπου δύο μήνες μετά την απόφαση για τη νέα διαδικασία διανομής των προϊόντων ταχέων ελέγχων (βάσει της υπ’ αριθμ. Δ1α/ΓΠ.οικ.10002/15.02.2021 ΚΥΑ, Φ.Ε.Κ. 768/τ.Β’/26.02.2021) από το εποπτεύον Υπουργείο προς τους φορείς, που αφενός ‘αποδέσμευσε’ τον ΕΟΔΥ από την υποχρέωση, αφετέρου καθυστέρησε ως προς την εφαρμογή της (συμπεριλαμβανομένων και των ζητούμενων που προέκυψαν με την καταγραφή των αποτελεσμάτων των ελέγχων στο μητρώο ασθενών Covid-19, που διευθετήθηκαν από 15/04/2021 και έπειτα),

[γ] από τον Σεπτέμβριο του τρέχοντος έτους και μέχρι σήμερα, λόγω μη διαθεσιμότητας και μη πρόσκτησης των προϊόντων ιατροτεχνολογικών ελέγχων από τα συναρμόδια Υπουργεία, παρά την διατηρούμενη ισχύ της υποχρέωσης μέχρι 31/12/2021.     

- συνεχιζόμενη επιβάρυνση, από τον Μάιο του 2020 έως σήμερα, για την ανταπόκριση στο ζητούμενο προστασίας των ατόμων με αναπηρία, εξυπηρετούμενων στις δομές, με την προμήθεια σημαντικών μεγεθών υγειονομικού υλικού και μέσων προφύλαξης από τη διάδοση του κορωνοϊού που, σε αντιδιαστολή με ό,τι επισυμβαίνει στις δημόσιες δομές, εξ ολοκλήρου επωμίζονται τα Κέντρα, με ίδια μέσα, έχοντας σήμερα εξαντλήσει και το ελάχιστο αποθεματικό τους.

Β. Ζητούμενα, περιοδικής ή/και διαχρονικής εμφάνισης και παρουσίας, από το θεσμικό πλαίσιο και το ‘μοντέλο’ λειτουργίας και χρηματοδότησης των Κέντρων

Β1. Ζητήματα επιχορηγήσεων μέσω των Περιφερειών από πιστώσεις του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων ή/και από άλλες πηγές λ.χ. από τα καθαρά έσοδα του Ειδικού Κρατικού Λαχείου Κοινωνικής Αντίληψης.  

Ενδεικτικά:

- υποχρηματοδοτήσεις, περικοπές, καθυστερήσεις στην καταβολή εγκεκριμένων ποσών, εισαγωγή ανελαστικών κριτηρίων, λ.χ. υποχρέωσης για ελεγκτικές υπηρεσίες από Ορκωτούς ελεγκτές για την πρόσβαση στις χαμηλού ύψους, αλλά απολύτως αναγκαίες επιχορηγήσεις για τα ΝΠΙΔ, που λόγω μικρού μεγέθους αδυνατούν να ανταπεξέλθουν στην υποχρέωση κ.λπ,

- ανάγκη καθιέρωσης αντικειμενικών κριτηρίων κατανομής των επιχορηγήσεων για το σύνολο των πιστοποιημένων φορέων παροχής υπηρεσιών κοινωνικής φροντίδας σε άτομα με αναπηρία, λαμβάνοντας υπόψη παραμέτρους, όπως ο αριθμός ωφελούμενων με αναπηρία και στελεχών υποστήριξής τους, τα λειτουργικά έξοδα, η ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών κ.λπ, και αναγκαιότητα ενίσχυσης του ύψους της χρηματοδότησης των δομών αυτών

Β2. Προβλήματα βιώσιμης λειτουργίας λόγω του αυξημένου επιπέδου εξάρτησης από τον ‘διαχειριστικό κύκλο’ και τους ρυθμούς χρηματοδότησης των κατά περίπτωση υπηρεσιών και διαχειριστικών αρχών, σε συνδυασμό με την απουσία εναλλακτικών πηγών στήριξης και τη μη κερδοσκοπική υπόσταση των Κέντρων.

Ενδεικτικά, στο παρόν, παραπέμπουμε στις μεγάλες καθυστερήσεις που διαπιστώνονται, όπως μας έχουν μεταφερθεί, στις πληρωμές των ΚΔΑΠ ΑμεΑ που παρέχουν τα προγράμματά τους στο πλαίσιο της Δράσης «Εναρμόνιση οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής 2021-2022».    

Β3. Επικαιροποίηση των προδιαγραφών ίδρυσης και λειτουργίας των Κέντρων Διημέρευσης Ημερήσιας Φροντίδας (ΚΔ-ΗΦ), με γνώμονα τις πραγματικές ανάγκες και τις προσφερόμενες υπηρεσίες των Κέντρων αλλά και τις απαιτήσεις για την ποιότητα και την καλή πρακτική.  

Β4. Επεξεργασία προβλέψεων για την ενεργοποίηση μηχανισμών απόδοσης του ειδικού νοσηλίου – τροφείου σε Κ.Δ.Η.Φ. ΑμεΑ που παρέχουν υπηρεσίες σε ανασφάλιστα άτομα με αναπηρία και δεν αποζημιώνονται από πόρους του ΕΣΠΑ για τον συγκεκριμένο πληθυσμό ωφελούμενων.  

Κυρία Υφυπουργέ,

Η συνεπής στάση της ελληνικής πολιτείας προς την κατεύθυνση της κοινωνικής ένταξης και υποστήριξης της αξιοπρεπούς διαβίωσης των ατόμων με αναπηρία στην κοινότητα υπαγορεύει την τοποθέτηση των δομών ενταξιακού χαρακτήρα, όπως τα ΚΔΑΠ ΑμεΑ και Κ.Δ.-Η.Φ., σε καθεστώς ασφάλειας και αμφίδρομης εμπιστοσύνης, αντί της συνεχούς απειλής τους από σωρεία παραγόντων, διαχρονικών ή/και έκτακτων, που δυσχεραίνει το πολύτιμο έργο τους, χωρίς υπαιτιότητά τους, τη στιγμή που αυτό με συνέπεια ασκείται από την πλευρά τους, φέροντας απτά και επιθυμητά αποτελέσματα.

Αναμένουμε την άμεση και θετική σας ανταπόκριση στο αίτημά μας και παρακαλούμε για την ενημέρωσή μας για τον ορισμό της ημερομηνίας και ώρας συνάντησης αντιπροσωπείας της Ομοσπονδίας μαζί σας.

Με εκτίμηση,

Για την ΠΟΣΓΚΑμεΑ,

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ

Ιωάννης Μοσχολιός

Η ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ

Φωτεινή Ζαφειροπούλου

Κοινοποίηση:

- Γενικός Γραμματέας Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Καταπολέμησης της Φτώχειας, κ.Γ.Σταμάτης

- Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (ΕΣΑμεΑ)

- Φορείς – μέλη ΠΟΣΓΚΑμεΑ