ΠΡΟΣ:  Υφυπουργό Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Δρ. Δ.-Μ. Μιχαηλίδου         

ΚΟΙΝ:     (Πίνακας Αποδεκτών)

ΘΕΜΑ: «Άμεση άρση των ανελαστικών προκαθορισμών που διέπουν τη λειτουργία των δομών που παρέχουν υπηρεσίες ανοικτής φροντίδας σε άτομα με αναπηρία και σαφείς κατευθύνσεις για την επανυποδοχή του ωφελούμενου πληθυσμού τους»     

Αξιότιμη κυρία Υφυπουργέ,

Από την έναρξη της πανδημικής κρίσης του κορωνοϊού που προκαλεί τη νόσο Covid-19 και σε κάθε στάδιο αναμέτρησης της ελληνικής κοινωνίας με την πανδημία, αποτελεί πάγια θέση της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Σωματείων Γονέων και Κηδεμόνων Ατόμων με Αναπηρία (ΠΟΣΓΚΑμεΑ) ότι ο στόχος της ανακοπής των επιπτώσεων της υγειονομικής κρίσης και της προάσπισης της δημόσιας υγείας, θα πρέπει υποχρεωτικά να συνοδεύεται από μέριμνες, ώστε η προστασία αλλά και η πορεία επιστροφής των ατόμων με αναπηρία στη νέα κανονικότητα της κοινωνικής τους ζωής να μην αποτελεί αφετηρία νέων αποκλεισμών και απειλών για τα άτομα αυτά, τις οικογένειές τους, τις δομές που εξυπηρετούν τις ανάγκες τους. 

Δυστυχώς, με το πέρας της θερινής περιόδου και ενόψει της επανέναρξης λειτουργίας των δομών τυπικής, μη τυπικής και άτυπης εκπαίδευσης και υποστήριξης των ατόμων με αναπηρία, οι προβληματισμοί μας πληθαίνουν, καθώς οι κίνδυνοι για νέους αποκλεισμούς εξακολουθούν να διαφαίνονται. Με αφορμή την ανακοίνωση, από την ελληνική κυβέρνηση, συγκεκριμένου πλάνου για την έναρξη του νέου σχολικού έτους, για όλους/ες τους/τις μαθητές/τριες, με αυξημένα μέτρα πρόληψης και προφύλαξης έναντι του κορωνοϊού και πλήρη αξιοποίηση της δυναμικότητας των σχολικών μονάδων, εκφράζουμε τη βαθιά μας ανησυχία, διαπιστώνοντας πως οι φορείς – Ν.Π.Ι.Δ. που παρέχουν υπηρεσίες ανοικτής φροντίδας σε άτομα με αναπηρία (ΚΔ.-Η.Φ. ΑμεΑ, ΚΔΑΠμεΑ κ.α.) καλούνται και σε αυτό το στάδιο να βηματίσουν μετέωρα σε ένα περιβάλλον αβεβαιότητας και σύγχυσης.  

Για τους φορείς αυτούς, μέχρι σήμερα, παραμένει ισχυρή η υποχρέωση συμμόρφωσης με την ακολουθητέα διαδικασία από την υπ’ αριθμ. πρωτ.: Δ11/Φ.29/Γ.Π.οικ.19881/691/22.05.2020 εγκύκλιο του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων που, πέραν της τήρησης μέτρων ασφάλειας και προσωπικής υγιεινής, οριοθετεί την ελευθερία κινήσεων ως προς την αξιοποίηση της δυναμικότητας των δομών τους, προβλέποντας την «εκ περιτροπής προσέλευση των ωφελούμενων», τη «δημιουργία μικρότερων τμημάτων», τη «λειτουργία των δομών με περιορισμό 50% της δυναμικότητάς τους».

Αναφορικά με τις συγκεκριμένες προβλέψεις, επισημαίνουμε τα ακόλουθα:

(α) η ενδεδειγμένη φυσική αποστασιοποίηση των ωφελούμενων και εργαζόμενων στις συγκεκριμένες δομές, συνιστά εκ των πραγμάτων επιτεύξιμη συνθήκη, καθώς στο σύνολό τους διαθέτουν τους αναγκαίους για αυτό χώρους, με βάση τις προδιαγραφές που διέπουν τη χορήγηση της άδειας λειτουργίας τους,

(β) η εξακολούθηση της αποκλειστικής εφαρμογής των, καθόλα θεμιτών υπό τις περιστάσεις του προηγούμενου διαστήματος, προβλέψεων και περιορισμών ως προς τη λειτουργία των δομών, δεν μπορεί να θεωρηθεί ως μακροπρόθεσμα ασφαλής και επαρκής λύση, καθώς δεν φαίνεται να ικανοποιεί το σύνολο των απαιτούμενων διεργασιών που συνεισφέρουν στη διασφάλιση της ψυχοσυναισθηματικής υγείας και της κοινωνικής ένταξης των ατόμων με αναπηρία, συμπεριλαμβανομένης της σταθερότητας και της συνέχειας του προγράμματος και των θεραπευτικών πράξεων που ακολουθούν, καθώς και της αναγκαίας ανθρώπινης συναναστροφής και αλληλεπίδρασης,

(γ) οι όποιοι περιορισμοί της πρόσβασης σε εξειδικευμένες υπηρεσίες οδηγούν στην, έστω μερική, υποκατάστασή τους από τις οικογένειες των ατόμων με αναπηρία ή/και στην προσφυγή σε εθελοντικές υπηρεσίες, συνθήκη που απομακρύνεται από τις προδιαγραφές και εξειδικευμένες, επιστημονικές και επαγγελματικές υπηρεσίες που παρέχονται στο οργανωμένο και θεσμοθετημένο σύστημα παροχής υπηρεσιών, με τις όποιες πιθανές επιπτώσεις στο επίπεδο της ασφάλειας και της ψυχοσυναισθηματικής υγείας των ατόμων με αναπηρία. 

Κυρία Υφυπουργέ,

Το γεγονός ότι η δέσμη των υπηρεσιών ανοικτής φροντίδας σε άτομα με αναπηρία λειτούργησε, σε ορισμένο βαθμό, στο πλαίσιο του ‘αυστηροποιημένου’ συστήματος, πρωτίστως οφείλεται στην ισχυρή βούληση και δέσμευση των διοικήσεων και του ανθρώπινου δυναμικού των συγκεκριμένων φορέων, που λειτουργούν στη συντριπτική τους πλειοψηφία από γονείς και κηδεμόνες ατόμων με βαριές και πολλαπλές αναπηρίες, ως απάντηση στη διαχρονική αδυναμία της ελληνικής πολιτείας να υποστηρίξει αυτά τα παιδιά. Φορείς που, και στην τρέχουσα δύσκολη συγκυρία, κατόρθωσαν να κρατήσουν ζωντανό το δέντρο της πρόνοιας, παρά την ανυπαρξία προβλέψεων για τη στήριξη του εγχειρήματος από την πολιτεία (λ.χ. διασφάλισης πόρων για την ικανοποίηση των αυξημένων απαιτήσεων και μέτρων, αποζημιώσεων για τις υπηρεσίες τους στο ακέραιο από τον Ε.Ο.Π.Υ.Υ., ανεξαρτήτως της εκ περιτροπής υποδοχής – παρουσίας των ωφελούμενων κ.λπ).

Καθώς η ‘συμβίωση’ με τα ζητήματα που συνέχονται με τον κορωνοϊό αναμένεται να έχει μεγάλη διάρκεια, ο οποιοσδήποτε αποκλεισμός, για το σύνολο ή μέρος, των ατόμων με αναπηρία από τον σχεδιασμό των μέτρων για την ασφαλή συμμετοχή στην νέα κανονικότητα της κοινωνικής τους ζωής, σε ευθύγραμμους χρόνους και προϋποθέσεις με τον υπόλοιπο πληθυσμό, δεν είναι θεμιτός, αφού: 

-       έρχεται σε σύγκρουση με το απαράγραπτο και συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα του συνόλου των πολιτών να αναπτύσσουν και να καλλιεργούν την προσωπικότητά τους, συμμετέχοντας στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή (άρθρο 5 παρ.1 του  Συντάγματος) και απολαμβάνοντας, στην περίπτωση ύπαρξης αναπηρίας, αντίστοιχων μέτρων που θα εξασφαλίζουν τη συμμετοχή αυτή (άρθρο 21, παρ. 6, ό.π.),

-       μπορεί να ιδωθεί ως διάκριση στη βάση ύπαρξης της αναπηρίας, αντιφάσκοντας με το άρθρο 5 «Ισότητα και μη διάκριση», της Σύμβασης του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των ΑμεΑ (Ν.4074/2012).

Η ΠΟΣΓΚΑμεΑ δια της παρούσας επιστολής ζητά:

(α) την άμεση εκπόνηση και ανακοίνωση, στη βάση συνεκτίμησης των επιδημιολογικών, επιστημονικών αλλά και των κοινωνικών δεδομένων για την αναπηρία, σαφούς σχεδίου για την ασφαλή οργάνωση και εύρυθμη επανέναρξη της παροχής υπηρεσιών των δομών, Ν.Π.Ι.Δ. που παρέχουν υπηρεσίες ανοικτής φροντίδας σε άτομα με αναπηρία, με τη δυνατότητα πλήρους αξιοποίησης της δυναμικότητάς τους και την απόφαση προς τούτο να εμπίπτει στην ευχέρεια των διοικήσεών τους,

(β) τη διασφάλιση της απαιτούμενης οικονομικής στήριξης από την ελληνική πολιτεία για την εύρυθμη λειτουργία των δομών αυτών και την ανταπόκριση στις αυξημένες απαιτήσεις της ‘νέας κανονικότητας’ που τους αντιστοιχεί, τόσο για τις επιβαρύνσεις που έχουν ήδη υποστεί, όσο και για εκείνες που αυτονόητα έπονται (λ.χ. νοσήλια και αποζημιώσεις ΕΟΠΥΥ, τακτική επιχορήγηση από Υπ.Εργασίας),  

(γ) την επεξεργασία ειδικών προβλέψεων για την εξακολούθηση της δυνατότητας χρήσης του δικαιώματος άδειας ειδικού σκοπού από τους γονείς και νόμιμους κηδεμόνες των ατόμων με βαριές και πολλαπλές αναπηρίες, ανεξαρτήτως ηλικίας και τύπου προγραμμάτων που παρακολουθούν, που, για λόγους που σχετίζονται με τα μέτρα για την υγειονομική κρίση (λ.χ. ανήκοντες σε ομάδες υψηλού κινδύνου), ενδέχεται να κληθούν εκ νέου να ‘απουσιάσουν’ από τις δραστηριότητες του ‘κανονικού’ τους βίου.    

Κυρία Υφυπουργέ,

Ούσα το καθ' ύλην αρμόδιο πρόσωπο ευθύνης και προσδοκώντας ότι θα δοθεί η δέουσα έμφαση στο ζήτημα που σας θέσαμε με το παρόν, δεν θα επεκταθούμε περαιτέρω, φειδόμενοι/ες των ενεργειών που επειγόντως πρέπει να δρομολογηθούν από την πλευρά σας, για τα αποτελέσματα των οποίων αναμένουμε την ενημέρωση της Ομοσπονδίας μας.

Με εκτίμηση,

Για την ΠΟΣΓΚΑμεΑ,   

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ

Ιωάννης Μοσχολιός

Η ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ

Φωτεινή Ζαφειροπούλου

Πίνακας Αποδεκτών

- Υπουργός Επικρατείας, κ. Γ. Γεραπετρίτης

- Υπουργός Εσωτερικών, κ. Π. Θεοδωρικάκος

- Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, κ. Ι. Βρούτσης

- Γεν.Γραμματέας Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Καταπολέμησης της Φτώχειας, κ. Γ. Σταμάτης

- Πρόεδρος ΕΟΔΥ, κ. Π. Αρκουμανέας

- ΕΣΑμεΑ

- Φορείς – Μέλη ΠΟΣΓΚΑμεΑ