Με μεγάλη λύπη και απογοήτευση, εν εξελίξει της κρίσιμης θερινής περιόδου, κατά την οποία φιλοξενούνται/έχουν φιλοξενηθεί ήδη περίπου 1.000 άτομα με αναπηρία σε 8 κατασκηνώσεις των Δήμων που συμμετέχουν στο Κρατικό Κατασκηνωτικό Πρόγραμμα για Άτομα με Αναπηρίες, η Πανελλήνια Ομοσπονδία Σωματείων Γονέων και Κηδεμόνων Ατόμων με Αναπηρία (ΠΟΣΓΚΑμεΑ) εκπλήσσεται δυσάρεστα από δημοσιεύματα στον τύπο και αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης περί έκφρασης ενδιαφέροντος, αγανάκτησης και απόδοσης ευθυνών για πλημμέλειες στο πρόσωπό της, αναφορικά με τις αδιαμφισβήτητα ανεπαρκείς υποδομές και συνθήκες διαβίωσης 15 κατασκηνωτών/τριών με αναπηρία, συνοδευόμενων από 13 φυσικά πρόσωπα που αμείβονται από το Κρατικό Κατασκηνωτικό Πρόγραμμα, και τα οποία (κατασκηνωτές/τριες και συνοδοί) φιλοξενήθηκαν στον κατασκηνωτικό χώρο Μπούκας του Δήμου Αμφιλοχίας.
Το ενδιαφέρον και τα συμφραζόμενα αλληλεγγύης, με τα οποία καθ’ όλα αποδεκτά περιβάλλονται οι κατασκηνωτές/τριες με αναπηρία και οι συνοδοί τους στις πρωτοβουλίες αυτές, εκλαμβάνεται ως όψιμο.
Όψιμο και με εμφανή διάθεση υποβάθμισης του ρόλου και του έργου της Ομοσπονδίας, από τη στιγμή που ουδεμία σχετική αναφορά εντοπίζεται, όταν εδώ και τέσσερις δεκαετίες, μέσω των διοικήσεών της και με την αμέριστη στήριξη της ΕΣΑμεΑ, με υπερένταση δυνάμεων, με υπεράνθρωπες προσπάθειες, έχοντας να αντιμετωπίσει συχνά ανυπέρβλητα εμπόδια, επωμιζόμενη ευθύνες που δεν της αναλογούν, καταβάλλεται από την πλευρά της κάθε δυνατή προσπάθεια προκειμένου να ευδοκιμήσει το ομολογουμένως απαιτητικό αυτό εγχείρημα, μία από τις μεγαλύτερες κατακτήσεις των παιδιών μας, περιλαμβανομένων όσων ζουν σε ιδρύματα που μόνο αυτές τις δέκα ημέρες τους δίνεται η δυνατότητα να βγουν από τους τέσσερις τοίχους ενός ιδρύματος, προκειμένου να μπορέσουν να απολαύσουν ΟΛΕΣ και ΟΛΟΙ το δικαίωμά τους στην αναψυχή και την ψυχαγωγία, επιτρέποντας, συνάμα, στα μέλη των οικογενειών τους (αλλά και στο προσωπικό των ιδρυμάτων) να προβούν σε ένα σύντομο, αλλά απαραίτητο διάλειμμα από την απαιτητική τους καθημερινότητα.
Κατάκτηση και δικαίωμα που η ΠΟΣΓΚΑμεΑ, έδωσε κυριολεκτική μάχη να διασώσει το 2011, όταν η χώρα μας μπήκε στην περιδίνηση της παγκόσμιας και βαθιάς οικονομικής κρίσης κι εν τέλει κατάφερε να περισώσει.
Κατάκτηση και δικαίωμα που οι σημερινοί όψιμα ενδιαφερόμενοι (και κατά πολλούς, οι τζάμπα μάγκες/μάγκισες), δεν γνώριζαν ή/και λησμονούσαν μέχρι που έκριναν ότι αυτή η κατάκτηση που έχει πολύ κόπο, πολλή δουλειά και πολύ περισσότερη αξία για τα άτομα με αναπηρίες και για τις οικογένειές τους, είναι μία «καλή επικοινωνιακή ευκαιρία» ή ευκαιρία διαφήμισης του «έργου» τους ή ακόμα και ευκαιρία απλά εκτόνωσης της ανοησίας και της πλήρους άγνοιάς τους μέσω της «ποιοτικής» τους τοποθέτησης σε social media με ορυμαγδό ανακριβειών (σε βαθμό έως και συκοφαντίας) για την ΠΟΣΓΚΑμεΑ …
Τα δημοσιεύματα/αναρτήσεις που μας γνωστοποιούνται, βρίθουν καταγγελτικού λόγου, άκριτης επιχειρηματολογίας, «τζάμπα μαγκιάς» και επίρριψης ευθυνών στην Ομοσπονδία, με αναφορά στις αρμοδιότητες και υποχρεώσεις της, οι οποίες καταμαρτυρούν την απόλυτη άγνοια των συντακτών τους για το ισχύον πλαίσιο που αφορά στην οργάνωση και λειτουργία των κατασκηνώσεων του Κρατικού Προγράμματος.
Επειδή, προφανώς, προ της έκφρασης της «αγανάκτησής τους», οι διαμαρτυρόμενοι/ες δεν μπήκαν στον κόπο να ενημερωθούν για το γεγονός πως η οργάνωση και λειτουργία των Κατασκηνώσεων του Κρατικού Προγράμματος ανατίθεται στους Δήμους, όπως αποτυπώνεται στην Κ.Υ.Α. Αριθμ.39272/12.04.2023 (2488 Β’), οι οποίοι φέρουν την ευθύνη για τη λειτουργία των Παιδικών Εξοχών – Κατασκηνώσεων, τις υποδομές, την πλαισίωση από κατάλληλο και επαρκές προσωπικό κ.τ.ό., στη δε ΠΟΣΓΚΑμεΑ, Ν.Π.Ι.Δ. μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, ανατίθεται το μέρος των υποστηρικτικών υπηρεσιών που αφορούν στη συμμετοχή ατόμων με αναπηρίες στις κατασκηνώσεις (επιλογή, κατανομή κατασκηνωτών/τριών και συνοδών, διατύπωση προτάσεων βελτίωσης κ.τ.ό), βάσει της ΚΥΑ Αριθμ.Δ12α/58734/15.06.2023 (3940 Β’), γνωστοποιείται πως στις αποφάσεις αυτές προσδιορίζεται ρητά ο ρόλος της εκάστοτε πλευράς στις κατασκηνώσεις του Κρατικού Προγράμματος, όπως και οι αρμόδιες αρχές, καθώς και οι διαδικασίες για την πραγματοποίηση αυτοψίας στις κατασκηνώσεις και για την πρόληψη τυχόν παραλείψεων που έχουν δυσμενείς επιπτώσεις στην ασφαλή και υγιεινή διαβίωση των κατασκηνωτών/τριών.
Εξυπακούεται ότι στο πλαίσιο του ρόλου και των ορίων της παρέμβασής της, και εφόσον οι συνθήκες που εντοπίστηκαν στην κατασκήνωση, για την οποία γίνεται λόγος, είχαν γνωστοποιηθεί στην Ομοσπονδία εντός εύλογων χρονικών ορίων από το προσωπικό συνοδείας ή μέσω αυτών στις οικογένειες των κατασκηνωτών/τριών και στην Ομοσπονδία, η ΠΟΣΓΚΑμεΑ θα ήταν σε θέση να δρομολογήσει εναλλακτικές λύσεις, συμπεριλαμβανομένης και της πιθανής μετάβασης των φιλοξενούμενων σε δημοτικές κατασκηνώσεις καταλληλότερων υποδομών και εγκαταστάσεων από αυτές που έχουν συμπεριληφθεί σε σχετική απόφαση που κατ’ έτος εκδίδεται από το αρμόδιο Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων (νυν Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας) στην υλοποίηση του Κρατικού Προγράμματος. Από τη στιγμή, ωστόσο, που η ενημέρωσή της έλαβε χώρα μετά το μέσο της 10ήμερης περιόδου φιλοξενίας, τα όποια περιθώρια αναπόφευκτα συρρικνώθηκαν, με αποτέλεσμα οι μόνες δυνατές διορθωτικές ενέργειες να αφορούν σε πιέσεις και απόσπαση θετικών διαβεβαιώσεων από την πλευρά της αρμόδιας δημοτικής αρχής για την αποκατάσταση επιμέρους ζητημάτων, όπου ήταν άμεσα εφικτό λ.χ. προβλήματα αποχέτευσης, τα οποία σε κάποιον βαθμό διευθετήθηκαν, καθώς και στην σχετική έγγραφη αναφορά που απολογιστικά καταθέτει η ΠΟΣΓΚΑμεΑ στο αρμόδιο Υπουργείο μετά τη λήξη του Κρατικού Κατασκηνωτικού Προγράμματος.
Προκειμένου να γίνει απόλυτα κατανοητό και από τον/την πλέον αδαή, κάθε καλοπροαίρετο/η ή/και κακοπροαίρετο/η, κάθε ενδιαφερόμενο/η, αλλά και κάθε «ενδιαφερόμενο/η…», η ΠΟΣΓΚΑμεΑ ενημερώνει πως στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της στο Κρατικό Κατασκηνωτικό Πρόγραμμα, αλλά και της ηθικής της ευθύνης έναντι των κατασκηνωτών/τριών με αναπηρία και των οικογενειών τους, αποστέλλει κάθε χρόνο, ως οφείλει, απολογιστικά στοιχεία και αναφορά με αδυναμίες, προβλήματα και προτεινόμενες βελτιώσεις, που κάθε χρόνο διαπιστώνει και αντιμετωπίζει, αναφορικά με τους κατασκηνωτικούς χώρους του Κρατικού Προγράμματος κατ’ έτος και τις παρεχόμενες υπηρεσίες σε αυτούς. Αυτά όλα είναι στοιχεία που η ΠΟΣΓΚΑμεΑ αναφέρει στον τελικό διοικητικό απολογισμό του Προγράμματος, που συντάσσει και καταθέτει με την ολοκλήρωσή του σε όλες τις αρμόδιες διευθύνσεις του αρμόδιου Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων (νυν Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας) για την υλοποίηση του Κρατικού Κατασκηνωτικού Προγράμματος.
Με δεδομένο ότι η εξαντλητική αναφορά των παρατηρήσεων που διατυπώθηκαν κατά την προηγούμενη χρονιά για τον κατασκηνωτικό χώρο Μπούκας Αμφιλοχίας υπερβαίνει τους σκοπούς του παρόντος, παρατίθεται απόσπασμα από το γενικό συμπέρασμα για τη συγκεκριμένη κατασκήνωση:
[…..] Εκείνο που θα πρέπει να υπογραμμισθεί σε ό,τι αφορά τον συγκεκριμένο κατασκηνωτικό χώρο είναι ότι μελλοντικά πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση από την πλευρά του αρμόδιου Δήμου στο επίπεδο της αξιολόγησης των αδυναμιών της κατασκήνωσης (σε υποδομές, ζητήματα προσβασιμότητας, εξοπλισμό, διοικητική οργάνωση κ.λπ) και της δρομολόγησης συστηματικών παρεμβάσεων και βελτιώσεων για να τελεσφορήσει στις επόμενες κατασκηνωτικές χρονιές η ύπαρξη ενός ασφαλούς χώρου για τις ανάγκες των κατασκηνωτών/τριών με αναπηρία […]. Η βαρύτητα που ενδείκνυται να δοθεί από τον οικείο Δήμο στο στάδιο της προετοιμασίας, προβαίνοντας σε όλες τις απαιτούμενες ενέργειες για την αναβάθμιση του χώρου, δεν αποβλέπει απλώς στην ενίσχυση των υποδομών και τη βελτίωση της κατασκηνωτικής εμπειρίας, αλλά σε κάθε περίπτωση, στην προσέγγιση υψηλότερων διασφαλίσεων σε ζητήματα υγείας και ασφάλειας των φιλοξενούμενων στον χώρο, προσώπων με και χωρίς αναπηρία».
Κλείνοντας, γνωστοποιείται σε κάθε πλευρά πως, για τις διοικήσεις της ΠΟΣΓΚΑμεΑ, εδώ και τέσσερις δεκαετίες, αποτελεί κοινό τόπο ότι τα προσδοκώμενα αποτελέσματα του Κατασκηνωτικού Προγράμματος για Άτομα με Αναπηρία (Κ.Π. ΑμεΑ), ως μέρος του ευρύτερου Κρατικού Κατασκηνωτικού Προγράμματος, προσεγγίζονται στο πλαίσιο ενός ελλειμματικού δημόσιου μοντέλου κοινωνικής προστασίας, με τα ποικίλα οργανωτικά, διοικητικά, χρηματοδοτικά, γραφειοκρατικά κ.α. προβλήματα, να πιστώνονται το σημαντικότερο μέρος της ευθύνης για τις συνήθεις καθυστερήσεις στο στάδιο προετοιμασίας του, για τα προβλήματα συνεργασίας με την τοπική αυτοδιοίκηση στην οποία ανήκει κάθε κατασκήνωση για μια σειρά θεμάτων (λ.χ. ετοιμότητα χώρων για την υποδοχή των φιλοξενούμενων, καταλληλότητα και βελτιώσεις υποδομών, διασφάλιση απαραίτητου προσωπικού για την εύρυθμη και ασφαλή λειτουργία των κατασκηνώσεων κ.α) ή/και εν τέλει για τη μη λειτουργία αρκετών κατασκηνώσεων του Κρατικού Κατασκηνωτικού Προγράμματος.
Στη δυσχερή αυτή πραγματικότητα, η Ομοσπονδία, με αποκλειστικό γνώμονα τη διασφάλιση της πρόσβασης στον τουρισμό και στην αναψυχή, που αποτελούν δικαίωμα που κατοχυρώνεται και με τη Σύμβαση του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των ατόμων με αναπηρίες (ν.4074/2012), αλλά και για τη θωράκιση του ζωτικής σημασίας κατασκηνωτικού θεσμού για τα άτομα με αναπηρίες και τις οικογένειές τους, έχει ανταποκριθεί στο απαιτητικό αυτό εγχείρημα με υπευθυνότητα για δεκάδες χιλιάδες άτομα με αναπηρία, παρά τα ανυπέρβλητα εμπόδια που κάθε χρονιά εμφανίζονται, παρά τις παραδοσιακά θετικές διαβεβαιώσεις στα αιτήματά της, αλλά αργόσυρτες στην πράξη παρεμβάσεις για τη βελτίωση των υποδομών και των συνθηκών διαβίωσης στις κατασκηνώσεις, και παρά τις διαχρονικές παθογένειες και καθυστερήσεις που παρατηρούνται στην έκδοση των αποφάσεων για την ανάθεση και υλοποίηση του Κρατικού Κατασκηνωτικού Προγράμματος για Άτομα με Αναπηρίες.
Εξυπακούεται, αναντίρρητα, ότι τα περιθώρια βελτίωσης και αναβάθμισης των υποδομών και υπηρεσιών των κατασκηνώσεων παραμένουν δεδομένα, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις τα προβλήματα επανέρχονται κάθε έτος δριμύτερα. Σημαντικά ζητούμενα, αν και όχι μοναδικά, παραμένουν η βελτίωση των υποδομών πολλών κατασκηνωτικών χώρων προκειμένου να καταστούν προσβάσιμοι για άτομα με αναπηρίες, η αντικατάσταση σκηνών, όπου εντοπίζονται, με σύγχρονους και πλήρως εξοπλισμένους οικίσκους για τις ανάγκες των ατόμων με αναπηρία, η διαμόρφωση αντιολισθητικών δαπέδων που καθαρίζονται εύκολα στο σύνολο των χώρων, ο εμπλουτισμός των προγραμμάτων δραστηριοτήτων με τρόπο που να στοχεύουν ταυτόχρονα στον ψυχοσυναισθηματικό τομέα, στον γνωστικό τομέα, στον τομέα της εικαστικής έκφρασης και στον βέλτιστο βαθμό ανάπτυξης της κοινωνικής συμμετοχής των κατασκηνωτών/τριών με αναπηρίες, λαμβάνοντας υπόψη την κατάσταση της υγείας, τις δυνατότητες, τις διαφοροποιημένες ανάγκες και επιθυμίες τους κ.α.
Μπροστά σε αυτές τις αναγκαιότητες, η Ομοσπονδία, όπως κάνει τα τελευταία πάνω από 40 έτη, με σοβαρότητα και υπευθυνότητα και χωρίς να αποσκοπεί σε άναρθρες κραυγές εντυπωσιασμού αλλά σε τίποτα άλλο πέρα από το συμφέρον και την προάσπιση των δικαιωμάτων των παιδιών μας και των οικογενειών τους, θα συνεχίσει να αγωνίζεται και να καταβάλλει κάθε προσπάθεια για τη θωράκιση και συνεχή βελτίωση του Κρατικού Κατασκηνωτικού Προγράμματος για Άτομα με Αναπηρίες στη χώρα, με τελικό προορισμό έναν κατασκηνωτικό θεσμό, με υποδομές και υπηρεσίες υψηλής ποιότητας, που θα αναπτύσσεται βιώσιμα, συμπεριληπτικά, χωρίς καθυστερήσεις και χωρίς να εξαιρείται κανένα άτομο με αναπηρία από τους καρπούς του.
Για την ΠΟΣΓΚΑμεΑ,
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ
Ιωάννης Μοσχολιός
Η ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
Φωτεινή Ζαφειροπούλου